Theo số liệu mới nhất từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, khối lượng gạo xuất khẩu tháng 8 ước đạt 441 nghìn tấn với giá trị đạt 209 triệu USD, đưa khối lượng xuất khẩu gạo 8 tháng đầu năm 2018 ước đạt 4,4 triệu tấn và 2,2 tỷ USD, tăng 6,8% về khối lượng và tăng 22,1% về giá trị so với cùng kỳ năm 2017.
Giá gạo xuất khẩu bình quân 7 tháng đầu năm 2018 đạt 507 USD/tấn, tăng 14,8% so với cùng kỳ năm 2017.
Mặc dù nhập khẩu giảm về cả khối lượng và giá trị so với cùng kỳ năm 2017 song Trung Quốc vẫn tiếp tục đứng vị trí thứ nhất về thị trường nhập khẩu gạo của Việt Nam trong 7 tháng đầu năm 2018 với 24,7% thị phần. Xuất khẩu gạo sang thị trường này trong 7 tháng đầu năm 2018 đạt 927 nghìn tấn và 491 triệu USD.
Trong khi đó, xuất khẩu gạo sang các thị trường khác tăng mạnh như Indonesia (gấp 67,5 lần), Irắc (gấp 2,5 lần), Philippines (gấp 2 lần), Hồng Kông (61,3%), Malaysia (39,4%), Bờ Biển Ngà (33,5%) và Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (11%).
Bộ Nông nghiệp dự báo xuất khẩu gạo Việt Nam từ nay đến cuối năm sẽ tăng với nhu cầu tiếp tục tăng từ thị trường Trung Quốc, Philippines, Indonesia, Iraq và các nước châu Phi.
Cụ thể, Philippines có nhu cầu nhập khẩu thêm 500.000 – 800.000 tấn từ này đến cuối năm để bổ sung kho dự trữ đang cạn kiệt và ổn định giá gạo trong nước; các doanh nghiệp Trung Quốc vừa qua cũng đã làm việc với các doanh nghiệp Đồng bằng Sông Cửu Long để tìm cơ hội hợp tác trong thương mại gạo, đáp ứng nhu cầu thị trường lớn của nước này.
Các nước Indonesia, châu Phi cũng có nhu cầu nhập khẩu ở các tháng cuối năm để đối phó với sản xuất suy giảm do bão lũ.
Ngoài ra, sản lượng lúa của Campuchia sụt giảm đáng kể do ảnh hưởng của lũ lụt liên tiếp từ cuối tháng 7 vừa qua có thể khiến xuất khẩu gạo của Campuchia trong các tháng tới giảm sút. Đây là cơ hội để các doanh nghiệp xuất khẩu gạo cao cấp của Việt Nam tiếp cận các thị trường nhập khẩu truyền thống của Campuchia như Trung Quốc, Châu Âu để cung cấp nguồn thay thế.
Xuất khẩu được dự báo cũng sẽ sôi động hơn từ quý 4 năm nay với sự tham gia của nhiều doanh nghiệp xuất khẩu với chủng loại đa dạng hơn nhờ Chính phủ vừa thông qua Nghị 107/2018 mới về xuất khẩu gạo.
Nghị định đã nới lỏng các quy định về kho chứa, cơ sở xay xát, chế biến lúa gạo cho các doanh nghiệp xuất khẩu gạo cũng như đơn giản hóa thủ tục hải quan cho doanh nghiệp xuất khẩu gạo hữu cơ, gạo đồ, gạo tăng cường vi chất dinh dưỡng.
Chính sách thông thoáng này sẽ tạo điều kiện kinh doanh thuận lợi cho các doanh nghiệp xuất khẩu đặc biệt các doanh nghiệp vừa và nhỏ mở rộng thị trường, đẩy mạnh xuất khẩu các loại gạo cao cấp, gạo đặc sản đang có nhu cầu tiêu thụ lớn từ các thị trường như Trung Quốc, châu Âu, châu Phi, Iraq, Cu Ba, các Tiểu vương quốc Ả rập thống nhất.
Ngoài ra, gạo Việt Nam sẽ có giá cạnh tranh hơn so với trước do các doanh nghiệp giảm được chi phí xuất khẩu, đây cũng là cơ hội tốt để các doanh nghiệp xuất khẩu nội địa cạnh tranh với các đối thủ Ấn Độ, Thái Lan ở các thị trường châu Phi, Iraq.
Kiều Linh/ VnEconomy
